Ψυχική οδύνη-αποζημίωση

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΛΟΓΩ ΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΑΣ

            Μία εγκληματική ενέργεια, ανεξαρτήτως της έντασης ή του ιδιαίτερου χαρακτήρα της, έχει αυτόματα χαρακτήρα αδικοπραξίας, κατά το αστικό δίκαιο (αρθρ. 914 Α.Κ.). Είτε πρόκειται για κλοπή είτε για συκοφαντική δυσφήμηση είτε για απάτη είτε για σωματική βλάβη ή για οποιαδήποτε παραβατική συμπεριφορά,  σε κάθε περίπτωση, το θύμα της ενέργειας (ή οι οικείοι του θύματος) δύναται να διεκδικήσει όχι μόνον την ποινική δίωξη του θύτη, αλλά και την αποζημίωσή του από αυτόν. Άλλωστε, τα παραπάνω, πιο χαρακτηριστικά εγκλήματα, αλλά και κάθε αξιόποινη πράξη, δύνανται να σημαίνουν για το θύμα απώλεια περιουσίας, με την πιο στενή έννοια (π.χ. στην περίπτωση της κλοπής ή της απάτης) ή αυξημένα έξοδα και δαπάνες (π.χ. ιατρικής φύσης, στην περίπτωση της σωματικής βλάβης).

Οπότε, σε πρώτο επίπεδο, η αποζημίωση που μπορεί να αναζητήσει το θύμα μίας εγκληματικής πράξης, αφορά ουσιαστικά την κάλυψη της ζημίας που υπέστη, είτε αυτή πρόκειται για θετική ζημία ή αποθετική, το λεγόμενο δηλαδή διαφυγόν κέρδος. Έτσι, κάθε τυχούσα ζημία που προκλήθηκε στο θύμα αποκαθίσταται, ώστε να ανατραπεί, στο βαθμό βεβαίως του εφικτού, η άδικη και παράνομη πράξη που τελέστηκε σε βάρος του. Η βλάβη που δύναται όμως να προκληθεί, δεν είναι πάντα υλική. Οι εγκληματικές ενέργειες δεν έχουν μόνον υλικό αντίκτυπο, αλλά, πολλές φορές, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, αφήνουν ένα ψυχικό στίγμα στο θύμα ή και τους οικείους του, από τον τρόμο ή την αγανάκτηση που μπορεί να προκάλεσε η ενέργεια του θύτη, από την προσβολή ή από την ταλαιπωρία στην οποία υποβλήθηκαν τα μέρη, ή, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, από τον πόνο, τη θλίψη ή και την ψυχολογική συντριβή που προκαλεί ένας πολύ σοβαρός τραυματισμός ή μία απώλεια ζωής, συνέπεια της ενέργειας του δράστη.

Τις περιπτώσεις αυτές έρχεται να καλύψει η ρύθμιση για την αποζημίωση και αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, για τις πιο απλές περιπτώσεις και της ψυχικής οδύνης για τις δεύτερες, σοβαρότερες. Η αποζημίωση αυτή, που προβλέπεται από το άρθρ. 932 Α.Κ., επιδικάζεται κατ’ εύλογη εκτίμηση του δικαστηρίου και είναι εντελώς ανεξάρτητη από την παραπάνω, περιουσιακή αποζημίωση, αφού αφορά στην αποζημίωση της ψυχολογικής τρόπον τινά βλάβης που υπέστην το θύμα (ή οι οικείοι του) και όχι σε οποιαδήποτε υλική ζημία.

Με αυτόν τον τρόπο, προβλέπεται μία πολύπλευρη αποκατάσταση της βλάβης του θύματος μίας έκνομης ενέργειας, είτε έχει υλικό και περιουσιακό χαρακτήρα είτε ψυχολογικό. Με την ποινική και αστική διαδικασία να κινούνται σε παραλληλία, το θύμα μπορεί να επιδιώξει μόνο την καταδίκη του δράστη, αλλά και την πλήρη αποζημίωσή του από αυτόν. Ο νομοθέτης, αποδεικνύοντας έμπρακτα την πλήρη αποδοκιμασία του για το έγκλημα και την αδικία, παρέχει στο ζημιωθέντα μία πλειάδα όπλων, με τη μορφή διεκδικήσεων, ώστε να μην αφήσει κανένα περιθώριο μία άδικη πράξη να μείνει ατιμώρητη και οι συνέπειές της να βαρύνουν, αντί για τον εγκληματία, το θύμα.

Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να επισημανθεί εν κατακλείδι ότι η διεκδίκηση της αποζημίωσης απαιτεί απόλυτη εξειδίκευση διότι δεν είναι μία απλή υπόθεση. Αντίθετα, απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, ένα άρτιο, αποδεικτικά ακλόνητο και εξαιρετικά ορισμένο ιστορικό, σαφή παράθεση γεγονότων που αφορούν στην πράξη, στη ζημία και στην αιτιώδη σχέση μεταξύ των δύο και έμφαση στη συνέχεια και συνέπεια μεταξύ της ποινικής και αστικής διαδικασίας, ώστε να μην υπάρχουν αντιφάσεις μεταξύ των δύο αυτόνομων μεν αλλά σίγουρα συσχετιζόμενων υποθέσεων. Η εμπειρία του νομικού συμπαραστάτη και συνακόλουθα, η εμπεριστατωμένη γνώση του χειρισμού αποζημιωτικών υποθέσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την  ευδοκίμηση μίας αποζημιωτικής αγωγής.

 

Άνθια Κορέλα:
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ– ΕΔΔΑ- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Κυρίλλου Λουκάρεως 45 (πλησίον Αρείου Πάγου -Εφετείου Αθηνών)

ΤΚ 11475, Αθήνα,
Τηλ: 2108811903 , 2108251894
Κιν: 6932455478

www.dikigorikagrafeia.gr